Nu de driejarige Green Deal Sportvisserij Loodvrij op zijn eind loopt, is het de hoogste tijd om de balans op te maken. Wat hebben alle acties opgeleverd, hoever is loodvrij vissen gevorderd en hoe gaan we verder? Sportvisserij Nederland ging begin oktober met alle betrokken partijen aan tafel voor een gezamenlijke evaluatie.
Ook al is het einddoel nog niet in zicht, we hebben in drie jaar echt al veel bereikt”, omschrijft projectleider Emiel Derks van Sportvisserij Nederland het gedeelde gevoel tijdens de evaluatie van de Green Deal Sportvisserij Loodvrij begin oktober op het hoofdkantoor van Sportvisserij Nederland.
Alle zeven betrokken organisaties – waaronder maar liefst drie ministeries – waren bij de bijeenkomst aanwezig. “Alleen al die verschillende betrokken partijen tonen het brede maatschappelijk belang van dit thema wel aan”, aldus Derks, die de sfeer in de projectgroep als positief omschrijft. “Iedereen voelt dat de uitfasering van lood geen gemakkelijk dossier is, maar het optimisme overheerst en we zijn blij met de belangrijke stappen die zijn gezet. De trein rolt en gaat niet meer stoppen.”
Emiel Derks, projectleider
Stok achter de deur
Met die trein doelt Derks niet alleen op het vervolg van de loodvrijcampagne, maar ook op de groeiende ‘harde’ druk in de vorm van een algeheel Europees loodverbod. Het voorstel hiervoor – dat op verzoek van de Europese Commissie (EC) is opgesteld en volledige steun krijgt van de
EFTTA – gaat binnenkort naar de EC en in 2023 weten we of het verbod er daadwerkelijk komt.
“De verwachting is dat het voorstel wordt aangenomen en dat de verkoop én het gebruik van vislood in de EU uiterlijk in 2028 worden verboden”, aldus Derks. “Voor sommigen zal dat even slikken zijn, maar het kan de noodzakelijke stok achter de deur blijken om handel en industrie volledig over te laten stappen. Met deze
Green Deal Sportvisserij Loodvrij sorteren we nu al voor op dit scenario. In de ideale situatie is loodvrij voor veel sportvissers al de norm zodra een algeheel loodverbod er komt.”
Bewustwording groeit
Informatieverstrekking en de promotie van loodalternatieven zijn vanaf het begin belangrijke onderdelen geweest van de Green Deal
Sportvisserij Loodvrij. Niet alleen winkeliers, maar ook veel sportvissers waren immers niet of nauwelijks bekend met de schadelijke effecten van lood op de gezondheid.
Derks ziet inmiddels een forse vooruitgang in de bewustwording onder sportvissers en andere doelgroepen. “Uit nieuwe cijfers blijkt dat veel sportvissers al loodvrij vissen en dat bij steeds meer vistrips
loodalternatieven worden gebruikt. Ook zien we dat een groeiend deel zelf creatief is met het maken van loodvervangers – bijvoorbeeld van beton, steen of staal. Dat geeft wel aan dat het bewustzijn groeit.
Dat sportvissers nog niet massaal en volledig zijn overgestapt, komt waarschijnlijk vooral door de nu nog beperkte beschikbaarheid en verkrijgbaarheid van loodvervangers in de hengelsportwinkels.
Het lijkt erop dat de handel wat meer tijd nodig heeft voor de ontwikkeling, productie en verspreiding van goede en betaalbare alternatieven. Dat is op zichzelf ook niet gek, maar het eerder genoemde verbod op lood dat zich aandient, vergroot de noodzaak om te verduurzamen wel.”
Uitdagingen
Op de weg naar een loodvrije hengelsport voorziet Derks nog een paar flinke hobbels. Bij het ‘hobbymatig’ gieten van lood komen bijvoorbeeld giftige dampen vrij die echt gevaarlijk zijn. “Daar willen we als samenleving snel vanaf, maar dat zal extra aandacht vergen want de kleine groep ‘zelfgieters’ is lastig te bereiken”, aldus Derks, die ook graag het aanbod aan loodalternatieven verder ziet groeien.
“We verwachten dat daar een stroomversnelling in komt door het dreigende Europese loodverbod. Al is het nu nog een remmende factor dat er Europees gezien geen consensus is over wat precies milieuvriendelijk is. Zink bijvoorbeeld is in Denemarken alom geaccepteerd als loodalternatief, maar in Nederland hebben we die stof liever niet in onze wateren. Dat is lastig, want industrie en handel gaan over grenzen heen – ook binnen de hengelsport. Een fabrikant moet zeker weten dat zijn product in heel Europa als goed
alternatief voor vislood wordt gezien en verkocht mag worden.”
Lange adem
Derks ziet de toekomst positief in. “We zijn al lang geen roepende in de woestijn meer, iets wat bij aanvang van de Green Deal soms wel het geval was. Overal zie je inmiddels dat hengelsportverenigingen en sportvissers zélf met loodvrij vissen aan de slag willen. Uit het hele land komen initiatieven binnen voor de promotie van loodvervangers, loodvrije wedstrijden, pilotgebieden, inruilacties en soortgelijke acties.
Het is een project van de lange adem, net als alle transities op het gebied van klimaat en duurzaamheid. Daarom blijven we ook de komende jaren met onze partners uit de Green Deal samenwerken om tot een volledig loodvrije hengelsport te komen. In dit blad en via tal van andere kanalen zullen we sportvissers dus blijven informeren over loodvrij vissen.”
Daarom de Green Deal Sportvisserij Loodvrij
Net als in de hele maatschappij staat het gebruik van lood ook in de hengelsport al langer onder druk. Dit omdat het een giftige stof is voor mens en dier die niet in het milieu thuishoort. Het metaal heeft onder meer bewezen negatieve effecten op de hersenontwikkeling,
het zenuwstelsel en het leervermogen.
Sportvisserij Nederland werkte in de Green Deal Sportvisserij Loodvrij sinds 2018 samen met de Rijksoverheid, Unie van Waterschappen, Natuurmonumenten en Dibevo aan de Green Deal Sportvisserij Loodvrij. Doel is het terugdringen en op den duur geheel stoppen van het loodgebruik in de hengelsport.
Alle partijen hebben middels een breed palet aan maatregelen sportvissers, producenten, groothandels en winkels geïnformeerd over de schadelijk effecten van lood en mogelijkheden om over te stappen naar loodvrije alternatieven. Sportvisserij Nederland is hierbij de trekker geweest en informeert sportvissers sinds enkele jaren actief over loodvrije producten – zowel via eigen als externe media.
Verspreid door het land zijn
loodvrije pilotgebieden ingesteld en bij honderden evenementen zijn loodalternatieven uitgedeeld en gepromoot. Steeds meer viswedstrijden en -competities worden loodvrij gevist.